Azərbaycanda saatsazlar üçün məktəb niyə yoxdur?

Azərbaycanda xüsusi saatsazlıq məktəbi yoxdur. Bu peşə ölkəmizdə hər zaman ənənəvi şəkildə usta-şagird münasibətləri ilə öyrədilib. Yəni, gənclər bir ustanın emalatxanasına girib illərlə yanında işləməklə öyrəniblər. Məsələn, Bakı, Gəncə, Naxçıvan və başqa şəhərlərdə illərdir bu işlə məşğul olan fərdi ustalar var. Onların yanında işləyərək bu sənəti öyrənmək olur, amma yenə deyirəm, bu heç vaxt “məktəb” statusunda olmayıb. Ən azından araşdırma zamanı mən qarşılaşmadım. Hətta bəzən böyük brendlərin (məsələn, “Rolex” və ya “Swatch Group” distribütorlarının) nümayəndəlikləri belə öz texniki servis ustalarını qısa kurslara göndərə bilir. Amma bunlar da xaricdə keçirilən təlimlərdir, Azərbaycanda yox.

SSRİ dövründə də saatsazlıq ayrıca məktəb kimi yox idi, amma texniki peşə məktəblərində mexanika üzrə qruplar olurdu, bəzi ustalar oradan yetişirdi.

Hazırda ölkədə fəaliyyət göstərən saatsazların çoxu bu sənəti ya atasından, ya da başqa ustadan öyrənmiş şəxslərdir.

Əgər Azərbaycanda bu sənəti öyrənmək istəyən olsa, real yol budur: ya təcrübəli saatsaz ustasının yanında şagird kimi işləmək, ya da xaricdə (xüsusən İsveçrə, Almaniya) təhsil axtarmaq.

Alternativ olaraq, onlayn kurslardan nəzəriyyəni götürüb, alətləri alaraq evdə məşq etmək olar, amma peşəkar səviyyəyə çatmaq üçün praktik ustadın yanında öyrənmək mütləqdir.

Halbuki xarici ölkələrdə saatsaz olmaq üçün xüsusi məktəblər, kurslar təşkil olunur.

Bunlardan bir neçəsi haqda:

İsveçrə - Ölkə dünyada ən məşhur saatsazlıq məktəblərinə sahibdir.

"WOSTEP" ("Watchmakers of Switzerland Training and Educational Program") 1966-cı ildə qurulub və Neuchâtel şəhərində yerləşir. Burada 2 illik beynəlxalq saatsazlıq kursları keçirilir.

"CIFOM" – "L’école Technique de la Vallée de Joux və Le Locle" məktəbləri də tələbə qəbul edir.

İsveçrə təcrübəsi həm nəzəri (mexanika, materialşünaslıq, mikromexanika), həm də praktiki (saatların sökülüb-yığılması, tənzimlənməsi) mərhələləri əhatə edir.

Almaniya - Almaniyanın Glashütte şəhəri dünya üzrə saatsazlığın mərkəzlərindən biridir.

Burada Glashütte Original Watchmaking School “Alfred Helwig” fəaliyyət göstərir. 2002-ci ildən açılan bu məktəb 3 illik proqram təklif edir. Tələbələr yalnız nəzəri bilik almır, həm də məşhur Alman saat markalarının emalatxanalarında təcrübə keçirlər.

Amerika - ABŞ-da dövlət səviyyəsində saatsazlıq məktəbləri azdır, amma təşkilatlar kurs keçirir.

"Horological Society of New York" (1866-cı ildən fəaliyyət göstərir) hələ də saatsazlıq üzrə ənənəvi kurslar təşkil edir.
"Lititz Watch Technicum" (Pensilvaniya, Rolex tərəfindən qurulub) ABŞ-da ən peşəkar saatsazlıq məktəblərindən biridir.

Onlayn kurslar

“TimeZone Watch School” və “Watch Repair Lessons” kimi onlayn platformalar mövcuddur. Amma bunlar ancaq ilkin nəzəri biliklər verir – praktik bacarıq üçün ustad yanında işləmək vacibdir.