Biz Lənkəran çayımızla öyünsəkdə, ölkədə çay istehlakının böyük hissəsi idxal hesabına ödənilir. Belə bir bazarda vaxtaşırı saxta çay (keyfiyyətsiz və ya qəsdən tərkibi dəyişdirilmiş məhsul) mövzusu ortaya çıxır. Son illərdə bu mövzuda bir neçə səs-küylü hadisə qeydə alınıb. Məsələn, yerli çay markalarından birinin qablaşdırmasından qurbağa çıxması cəmiyyətdə şok yaratdı. Sonradan məlum oldu ki, həmin bağlama məşhur markanın adından istifadə edilərək hazırlanan saxta məhsul imiş. Bu fakt göstərdi ki, hətta tanınmış markalı çaylarda da saxta variantlar qarşımıza çıxa bilər. Həmin şirkətin rəsmisi də bildirdi ki, bazarda onların adından saxta məhsullara dəfələrlə rast gəlinib.
Lent.az saxta çaylarla bağlı araşdırmanı təqdim edir:
Yerli və idxal olunan çaylarda saxtakarlıq
Saxta çaya həm yerli, həm də idxal çaylarda rast gəlinir. Məsələn, fırıldaqçılar bir dəfə məşhur “Azerçay” markasının qutusuna ucuz çay dolduraraq saxta məhsul kimi satışa çıxarıblar. Bundan başqa, ucuz gətirilmiş xarici çayın populyar marka adı altında qablaşdırılıb satılması halları da mövcuddur. Azərbaycanda geniş yayılmış saxta çay qalmaqalı qeydə alınmayıb, ancaq istehlakçılar hər iki halda da diqqətli olmalıdır.
Saxtalaşdırmaya ən çox hansı çay növlərində rast gəlinir?
Boyalı qara çay: Keyfiyyətsiz qara çaya bəzən kimyəvi qida boyası qatılır. Belə çayı tanımaq üçün bir çimdik quru çayı soyuq suya atmaq kifayətdir su dərhal tünd qırmızı rəng alarsa, deməli boyalıdır.
Bitki çayları: Sosial şəbəkələrdə yayılan məlumatlara görə, ucuz keyfiyyətsiz çaylar ölkəyə gətirilərək populyar markaların qutularında qablaşdırılıb satılır. Bu hallar çox geniş yayılmasa da, arıqlama çayı alarkən ehtiyatlı olmaq vacibdir.
Yaşıl çay: Yaşıl çaylarla bağlı xüsusi saxtalaşdırma faktı qeydə alınmayıb. Bu növ daha az istifadə olunduğu və əsasən orijinal qablaşdırmada idxal edildiyi üçün saxta yaşıl çay problemi geniş yayılmayıb.
Saxta çayı necə tanımaq olar?
Saxta çayı orijinaldan ayırd etmək üçün bir neçə praktik üsul və diqqət edilməsi vacib məqamlar var:
Görünüş: Əgər qara çay yarpaqları həddən artıq tünd və ya parlaq görünürsə, boyaqla işlənmiş ola bilər. Bunu yoxlamaq üçün bir çimdik quru çayı soyuq suya atın su dərhal tünd rəng alarsa, çay boyalıdır.
Dad və qoxu: Təbii çayın həm dadı, həm də ətri xoş və özünəməxsus olur. Əgər çay həddindən artıq acı (və ya tam dadsız) gəlirsə, yaxud ondan kəskin, sintetik bir iy gəlirsə, məhsulun təbii olmadığı ehtimalı böyükdür.
Etiket və qablaşdırma: Qutuda istehsalçı adı, ünvanı, istehsal və son istifadə tarixi kimi məlumatlar olmalıdır. Bunlar yoxdursa və ya yanlış göstərilibsə, məhsulun saxta olma ehtimalı yüksəkdir. Markanın loqotipi, yazı üslubu və varsa holoqramı da orijinal nümunələrlə müqayisə edin solğun çap, imla səhvləri, holoqramın olmaması kimi nüanslar məhsulun saxta olduğunu göstərə bilər.
İstehsalçı və qiymət: Tanınmış çay markaları səbəbsiz yerə çox ucuz qiymətə satılmır. Əgər “brend” adıyla olduqca ucuz çay təklif olunursa, yəqin ki, saxtadır. Qutuda istehsalçı barədə düzgün məlumat verilməyibsə və mənşəyi bəlli deyilsə, bu da təhlükə siqnalıdır. Alıcı qanunla malın uyğunluq sertifikatını tələb edə bilər. Əgər satıcı sertifikat təqdim etmirsə, həmin məhsulu almaq olmaz. Beləliklə, Azərbaycanda saxta çay halları mövcuddur, lakin kütləvi xarakter almır və əsasən tək-tək fırıldaq faktlarıdır. İstehlakçılar yuxarıda sadalanan qaydalara əməl etməklə saxta çayı tanıyıb ondan qoruna bilərlər.
Bizi Telegram-da izləyin
t.me/lent_az
Bizi Instagram-da izləyin
Bizi TikTok-da izləyin
Bizi Facebook-da izləyin
Bizi X-da izləyin
