Qarpızı tumları ilə birgə yemək olarmı?

Uşaqlıqdan bəri bir çoxumuz eşitmişik ki, qarpız tumu udmaq təhlükəlidir — guya bu, appendisitə səbəb ola bilər və ya tum qarında cücərə bilər. Amma bu inamlar nə dərəcədə doğrudur?

Lent.az bununla bağlı məlumatları təqdim edir:

Appendisit və “qarında cücərmə” barədə miflər

Ən geniş yayılmış miflərdən biri qarpız tumlarının appendixdə ilişərək onun iltihabına səbəb olmasıdır. Bu tamamilə əsassız iddiadır. Appendisit adətən nəcisin və ya infeksiyanın appendix kanalını bağlaması nəticəsində yaranır.

Qarpız tumlarının appendisiti yaratması çox nadir və istisna haldır. Əksər hallarda udulan tumlar (və digər həzm olunmayan bitki hissələri) sadəcə bağırsaqlardan keçir və təbii yolla orqanizmdən xaric olunur.

Uşaqlara qorxulu gələn digər bir mif isə belədir: guya tum udulsa, qarnında qarpız bitəcək.

Bu da elmi cəhətdən gülünc iddiadır. Çünki tumların cücərməsi üçün torpaq, gün işığı, hava və rütubət lazımdır.

İnsan mədəsində isə turşu mühiti hökm sürür və heç bir bitki toxumu orada cücərməz. Mədə turşusu tumların qabığını parçalayaraq onları inkişaf üçün yararsız hala gətirir.

Qarpız tumları sağlamlıq üçün faydalıdır

Əslində qarpız tumları təkcə zərərsiz deyil, faydalı qida maddələri ilə zəngindir:

Zülal: Bitki mənşəli yüksək keyfiyyətli protein mənbəyidir.

Sağlam yağlar: Omeqa-6 kimi doymamış yağ turşuları ürək və beyin sağlamlığı üçün vacibdir.

Lif: Qan şəkərini tənzimləyir, bağırsaq hərəkətlərini yaxşılaşdırır və toxluq hissi yaradır.

Vitamin və minerallar: Maqnezium, dəmir, sink, B qrupu vitaminləri (xüsusən fol turşusu), antioksidantlar.

Vacibdir: Tumlardan faydalanmaq üçün onları çeynəmək lazımdır. Əks halda bütöv udulmuş tumlar həzm sistemindən keçərək sadəcə xaric olunur və faydaları bədənə keçmir.

Qarpız tumları necə istifadə olunur?

Qurudulub qovrularaq (balqabaq tumları kimi) qəlyanaltı kimi yeyilə bilər. Salatlara, smuziyə və ya çörək xəmirinə əlavə edilə bilər.

Sianid qorxusu haqlıdırmı?

Bəzən iddia edilir ki, qarpız tumlarında sianid (və ya onun törəməsi olan amiqdalin) var. Bəli, bəzi toxumlarda bu maddə minimal miqdarda olur, amma qarpız tumlarında konsentrasiya o qədər cüzidir ki, sağlamlığa heç bir real təhlükə yaratmır - hətta çoxlu miqdarda çeynənsə belə.

Nəticə:

Qarpız tumlarını udmaq nə təhlükəlidir, nə də appendisitə səbəb olur. Əksinə, onlar faydalı maddələrlə zəngindir və düzgün istifadə olunarsa sağlamlığa müsbət təsir edir.