Beyin qorxulu xatirələrlə necə mübarizə aparır?

İnsanlar həyatları boyu travmatik hadisələr və ya mənfi təcrübələr nəticəsində bəzi obyektlərdən, heyvanlardan və ya vəziyyətlərdən qorxmağı öyrənə bilirlər. Bu qorxuların zamanla necə zəiflədiyini öyrənmək isə fobiyaların və narahatlıq pozuntularının müalicəsində mühüm rol oynaya bilər. Ruhr Universiteti Bochum, Paris Beyin İnstitutu və digər mərkəzlərin alimləri bu mövzuda yeni araşdırma aparıblar. Onların “Nature Human Behavior” jurnalında dərc olunan işləri göstərib ki, qorxunun zəifləməsi prosesi beyindəki amigdala və hipokampus kimi bölgələrdə xüsusi sinir təsvirləri ilə dəstəklənir.

Lent.az “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, baş müəllif Nikolay Axmacherin sözlərinə görə, sönmə öyrənilməsi dəyişən mühitə uyğunlaşmaq üçün əsas qabiliyyətdir. Məsələn, nasazlıq zamanı təhlükəli görünən bir cihaz başqa bir şəraitdə təhlükəsiz ola bilər. Beyin də bu yeni məlumatı öyrənərək əvvəlki qorxu reaksiyasını zəiflədir.

Tədqiqat epilepsiya müalicəsi çərçivəsində beyninə elektrodlar yerləşdirilmiş xəstələrlə aparılıb. İştirakçılara məişət cihazlarının şəkilləri göstərilib, bəziləri isə qorxulu səslər və təsvirlərlə müşayiət olunub. Sonra isə həmin cihazların təhlükəsiz olduğu yeni kontekstdə təqdim edilib. Nəticələr göstərib ki, amigdaladakı reaksiyalar qorxunun deyil, daha çox stimulların təhlükəsizliyi ilə əlaqəli olub. Prefrontal korteksdə isə kontekstə aid xatirələrin daha dəqiq formalaşdığı müşahidə edilib. Əgər öyrənilən təhlükəsizlik yalnız müəyyən bir mühitlə məhdudlaşırsa, başqa kontekstdə qorxu yenidən qayıda bilər. Alimlər bildirirlər ki, bu nəticələr qorxu yaddaşının necə işlədiyini daha yaxşı anlamağa imkan verir və gələcəkdə virtual reallıq texnologiyaları ilə təcrübələrin genişləndirilməsi planlaşdırılır.

Araşdırma fobiyaların və narahatlıq pozuntularının müalicəsində yeni terapevtik yanaşmalara işıq tuta bilər.