Bəfana Avropanın Yeni il dövründə ən qədim fiqurlardan biri hesab olunur. Müasir italyanlar onu uşaqlara şirniyyat gətirən mehriban sehrbaz kimi qəbul edirlər. O, süpürgə ilə uçurduğu dövrlərdə bu atribut hələ cadugərlik simvoluna çevrilməmişdi. Onun xarici görünüşü isə ənənəvi olaraq sadədir. Köhnəlmiş paltar, solğun şərf və arxasında şirniyyatla dolu səbət.
Lent.az xəbər verir ki, araşdırmaçıların fikrincə, bu obrazın kökləri xristianlıqdan əvvəlki dövrlərə gedib çıxır.
Bəfana alman və Alp bölgələrindəki qış ruhları ilə müqayisə edilir. Həmin mifoloji fiqurlar evləri dolaşar, qayda-qanunu yoxlayar və insanların zəhmətkeşliyini dəyərləndirərdi. Bu səbəbdən nağıllarda Bəfana təkcə hədiyyə verən deyil, eyni zamanda tənbəlləri cəzalandıran obraz kimi təqdim olunur.
Uşaqların sobanın və ya çarpayının yanında asdığı corab il ərzindəki davranışın rəmzi hesabatı sayılır. Tərbiyəli uşaqlara konfet, peçenye və kiçik hədiyyələr verilir, sözə baxmayanlara isə qızğın kömür parçası qalır.
Folklorun daha qədim variantlarında cəzalar daha sərt olub. Bəfana bəzən corabda kül və ya ümumiyyətlə heç nə qoymaya bilərdi. Bu, yeni il öncəsi düşünmək, yenilənmək və daxili təmizlənmə mesajı daşıyırdı. Kömür isə günahdan çox, öz üzərində işləməyə və yeni ilin alovunda saflaşmağa çağırış kimi qəbul edilirdi.
Bəfananın məhz 6 yanvara keçən gecə gəlməsi də təsadüfi deyil. İtaliyada Epifaniya xristianlıqdan əvvəlki ilin tamamlanması mərasimləri ilə sıx bağlıdır. İnanca görə, bu gecə köhnə il tamamilə sona çatır, yeni il isə qüvvəyə minir. Bəfananın gəlişi qış bayramlarının son ritualları kimi təmizlənmə, yoxlama və evə xeyir-dua məzmunu daşıyır.
Romada bu gün də səs-küylü yarmarkalar təşkil olunur. Burada Bəfana bayramın əsas simvoluna çevrilir: fiqurlar, maskalar, oyuncaqlar və hətta Bəfana formasında hazırlanmış şirniyyatlar şəhər küçələrini bəzəyir.
Bu gün Bəfana əsasən uşaqlar üçün nağıl qəhrəmanı kimi qəbul edilsə də, onun obrazı Avropa qış ənənələrinin ikili mahiyyətini xatırladır: bir tərəfdə ümid və işıq, digər tərəfdə isə insanı sınağa çəkən, məsuliyyət və dürüstlük tələb edən kölgə.
Bizi Telegram-da izləyin
t.me/lent_az
Bizi Instagram-da izləyin
Bizi TikTok-da izləyin
Bizi Facebook-da izləyin
Bizi X-da izləyin
