Oturaq həyat tərzi Alsheymer xəstəliyi üçün risk faktorudur

“Alzheimer’s & Dementia” jurnalında dərc olunan yeni tədqiqatın nəticələrinə əsasən, oturaq həyat tərzi – yəni gün ərzində uzun müddət oturma və ya uzanma yaşlı yetkinlərdə Alsheymer xəstəliyinin inkişaf riski ilə əlaqələndirilə bilər. Vanderbilt Universiteti Tibb Mərkəzi və Pittsburq Universitetinin tədqiqatçıları tərəfindən aparılan bu araşdırma oturaq davranışın idrak zəifləməsi və beyin həcminin azalması ilə əlaqəli olduğunu göstərir.

Lent.az “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, tədqiqat Vanderbilt Yaddaş və Alsheymer Mərkəzinin keçmiş postdoktorluq əməkdaşı və hazırda Pittsburq Universitetinin Nevrologiya kafedrasının dosenti olan Marissa Gogniat tərəfindən aparılıb. Araşdırmanın həmmüəllifi isə Vanderbilt Universitetində nevrologiya professoru və Vanderbilt Yaddaş və Alsheymer Mərkəzinin təsisçi direktoru Angela Jefferson olub.

Tədqiqat çərçivəsində 50 və daha yuxarı yaşlı 404 yetkin iştirak edib. Onların fiziki aktivlikləri və oturaq davranışları bir həftə ərzində taxdıqları fəaliyyət izləyiciləri (akselerometrlər) vasitəsilə ölçülüb. Əldə olunan məlumatlar yeddi il ərzində çəkilmiş beyin skanları və idrak testləri ilə müqayisə olunub. Nəticələr göstərib ki, gün ərzində daha çox oturaq vaxt keçirən şəxslərdə, hətta müntəzəm fiziki aktivliklə məşğul olsalar belə, koqnitiv geriləmə və neyrodegenerativ dəyişikliklərə daha tez-tez rast gəlinib. Xüsusilə, Alsheymer xəstəliyi üçün genetik risk faktoru olan APOE-e4 allelini daşıyan şəxslərdə bu neqativ təsirlər daha güclü müşahidə edilib. Bu göstərir ki, oturaq vaxtın azaldılması genetik baxımdan daha yüksək risk altında olan yaşlılar üçün daha böyük əhəmiyyət daşıya bilər.

Araşdırmanın rəhbəri M.Gogniat bildirib: “Alsheymer xəstəliyi riskinizi azaltmaq sadəcə olaraq gündə bir dəfə idman etməkdən ibarət deyil. Gün ərzində oturmağa sərf olunan vaxtı azaltmaq da mühüm təsirə malikdir”. A.Jefferson isə əlavə edib: “Tədqiqatımız göstərib ki, oturma vaxtını azaltmaq neyrodegenerasiyanın və onunla əlaqəli idrak zəifləməsinin qarşısını almaq üçün perspektivli bir strategiya ola bilər. Bu yanaşma, xüsusilə genetik riski yüksək olan şəxslər arasında daha əhəmiyyətlidir”.

Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, beyin sağlamlığını qorumaq üçün gündəlik həyat tərzinə kiçik, lakin davamlı dəyişikliklər daxil edilməlidir. Gün ərzində oturma fasilələri vermək və mütəmadi hərəkət etmək yaşlı fərdlərdə neyrodegenerativ riskləri azalda bilər.