İnsan beyin toxumalarından istifadə edən “biokompyuterlər” üzərində aparılan araşdırmalar sürətlə genişlənir.
Lent.az xəbər verir ki, bu sistemlər hələ yalnız sadə tapşırıqları – məsələn, “Pong” oyunu oynamaq və ya əsas nitq tanıma əməliyyatları – yerinə yetirə bilsə də, elm dünyasında ciddi etik müzakirələrə səbəb olub.
Son 50 ildə neyronların mikroelektrodlar üzərində yetişdirilməsi mümkün olsa da, əsas dönüş nöqtəsi 2013-cü ildə kök hüceyrələrdən üçölçülü beyin “organoid”lərinin hazırlanması ilə yaşandı. Bu toxumalar indi elmi araşdırmalarda geniş istifadə olunur.
Mütəxəssislər bildirirlər ki, bu organoidlər hələ çox ilkin səviyyədədir, şüur və ya inkişaf etmiş imkanlara malik deyillər.
2022-ci ildə Avstraliyanın “Cortical Labs” şirkəti neyronlardan ibarət bir sistemin “Pong” oyununu öyrəndiyini açıqlayıb. Bu uğurdan sonra “organoid zəka” anlayışı gündəmə gəlsə də, ekspertlər bunun süni zəka ilə eyni səviyyəni birləşməsinin doğru olmadığını deyirlər.
ABŞ, İsveçrə, Çin və Avstraliyadakı şirkətlər və universitetlər bu sahədə yarışa qoşulub.
Hazırda bu sistemlərin real “şüur” və ya “zəka” göstərdiyinə dair heç bir dəlil yoxdur və yalnız sadə reaksiyalar müşahidə olunur.
Beyin implantları və biotexnologiyanın inkişafı fonunda insan–maşın sərhədi getdikcə bulanıqlaşır. Alimlərə görə, texnologiya hələ ilkin mərhələdə olsa da, yaxın illərdə bu mövzu ətrafında etik müzakirələr daha da güclənəcək.