Göz yaşlarını niyə saxlaya bilmirik? - Alimlər izah etdi

Göz yaşlarını saxlamaq beyində mürəkkəb mexanizmləri işə salan və həm fiziki, həm də emosional sağlamlığa təsir göstərə bilən adi bir təcrübədir.

Lent.az xəbər verir ki, göz yaşları emosional yüklənməyə qarşı təbii bioloji reaksiyadır. Bir çox insan ictimai yerdə sakit görünmək üçün onları saxlamağa çalışır. Ancaq sosial görünən bu seçim mürəkkəb sinir yollarını aktivləşdirir və orqanizmdə ani dəyişikliklər yaradır.

Göz yaşlarını saxlamaq təkcə özünü idarəetmə aktı deyil, həm də bədənin böyük fiziki səyi, hormonal dəyişikliklər və orqanizmdə baş verən reaksiyalardır. Bədən bunu real təhlükə olmasa belə, stress vəziyyəti kimi qəbul edir.

Fizioloji aspekt

Braziliyadakı Santa-Lusiya xəstəxanasının neyrofizioloqu Tayss Augustu Martins izah edir ki, emosiyalar limbik sistemdə formalaşır və onları prefrontal qabıq, sosial dəyərləndirmə və mənəvi məhdudiyyətlərə cavabdeh olan beyin sahəsi idarə edir.

“Göz yaşlarını saxlamaq limbik sistem tərəfindən işə salınan emosiyanı prefrontal qabığın boğmasıdır”, — deyə mütəxəssis bildirir.

Bu boğma bədən tərəfindən hiss edilməz qalmır. İdarəetmə səyi avtonom sinir sistemini aktivləşdirir və stress hormonu kortizolun səviyyəsini artırır, nəticədə:

ürək döyüntüləri sürətlənir;
təzyiq yüksəlir;
tərləmə artır;
əsmə başlayır;
boyun, çiyin və çənə əzələlərində gərginlik yaranır;
baş ağrısı və boğazda “düyün” hissi müşahidə olunur.

Daimi emosiyaların boğulması xroniki stressə, maddələr mübadiləsində dəyişikliklərə, piylənməyə, qan şəkərinin artmasına, immunitetin zəifləməsinə, yuxusuzluğa, əsəbiliyə və bədən ağrılarına səbəb olur.

Emosional aspekt

Göz yaşlarını saxlamaq qərarı həm də sosial və mədəni normalarla bağlıdır. Psixiatr İaqo Fernandes qeyd edir ki, ağlamaq həssaslıq əlamətidir və mühit həmişə bunun üçün təhlükəsiz görünmür.

“Sosial baxımdan göz yaşlarını saxlamaq statusu qorumağın bir formasıdır. Bioloji baxımdan isə bu, stressin boğulmasıdır, stress aradan qalxmır, sadəcə bədənə keçir”, — deyə Fernandes izah edir.

Emosiyaların boğulması “ağlamadıqdan” sonra da itməz, orqanizmə təsirini davam etdirir. Narahatlıq vəziyyətini saxlayaraq, depressiya, yuxu pozğunluqları, xroniki ağrı və yorğunluq riskini artırır.

Göz yaşlarının funksiyası

Ağlamaq sadəcə emosional boşalma deyil. O, orqanizmi tənzimləyir: ağladıqdan sonra parasempatik sistem aktivləşir, təzyiqi və ürək döyüntülərini azaldır, bədəni tarazlığa qaytarır.

Emosional olaraq ağlamaq hissləri işləməyə, daxili gərginliyi azaltmağa və psixoloji yüklənməni aradan qaldırmağa kömək edir. O həm də sosial bağları gücləndirir, həssaslığı göstərərək empatiyanı formalaşdırır.