Azərbaycan alimləri nüvə fizikası sahəsində yeni kəşf ediblər

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Fizika İnstitutunun əməkdaşı Əkbər Quliyevlə Türkiyənin Sakarya Universitetinin Fizika fakültəsinin professoru, həmyerlimiz Əli Quluyev və onun əməkdaşları birgə aktinid (232Th) nüvələrində elektrik və maqnit dipol həyəcanlanma səviyyələrinin bilinənin əksinə, 2.5 MeV enerjilərdən daha böyük enerjilərdə də yayıldığını sübut ediblər.

Lent.az-ın AMEA-nın rəsmi saytına istinadən verdiyi məlumata görə, elmi araşdırmalar nəticəsində bu enerji intervalındakı səviyyələrin ancaq maqnit dipol olmadığı və bu intervalda elektrik dipol səviyyələrin də olduğu nəzəri olaraq irəli sürülüb və işin nəticəsi nüfuzlu beynəlxalq elmi jurnalda nəşr edilib.

Bu ilin mart ayında ABŞ alimləri tərəfindən 232Th nüvəsi üçün qoyulmuş yeni təcrübənin nəticələrinin elan edilməsi ilə 232Th nüvəsində 2.5 MeV dən yuxarı enerjilərdə maqnit dipol həyəcanlanma səviyyələrinin mövcudluğu və eyni zamanda spektrdə elektrik dipol həyəcanlanma səviyyələrinin də müşahidə edilməsi sübuta yetirilib. 2 il əvvəl nəzəri olaraq təsdiq edilmiş bu iş nüvə həyəcanlanma səviyyələrinin öyrənilməsində tətbiq olunub. İrəli sürülmüş fırlanma və köçürmə invariant QRPA modelin nüvə həyəcanlanmalarının tədqiq edilməsində nə qədər müvəffəqiyyətli bir model olduğunu göstərib.

Bu nəzəriyyə çərçivəsində alınan nəticələr Almaniyanın Darmstadt Universitetində və ABŞ universitetlərində dərs kimi tədris edildikdən sonra sınaqdan keçirilib.